DEVAM: 145- SABAH
NAMAZINDAKİ KUNUT HAKKINDA GELEN (HADİSLER) BABI
حَدَّثَنَا
نصر بْن علي
الجهضمي.
حَدَّثَنَا
يزيد بْن
زريع.
حَدَّثَنَا
هشام، عَن
قتادة، عَن
أَنَس بْن
مَالِك؛
-
أن رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ،
كان يقنت في
صلاة الصبح.
يدعو على حي
من أحياء العرب،
شهراً. ثم ترك.
Enes bin Malik
(r.a.)'den; şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), sabah
namazında bir ay Kunut (duasını) okuyup (onda) Arap topluluklarından bir
topluluğa beddua ediyordu. Sonra bıraktı.
Diğer tahric:
Müslim, Ebu Davud, Nesai, Ahmed ve Beyhaki
AÇIKLAMA: Ebu Davud'un rivayetinde Enes (r.a.) şöyle
demiştir; "Nebi (s.a.v.) bir ay Kunut okudu sonra terketti"
EI-Menhel
yazarı şöyle der; "Farz namazlarda bir ara okunmuş olan Kunut'un sonradan
neshedildiğini söyliyen Hanefi alimleri bu hadisi de delil göstermişlerdir.
Lakin Kunut'un neshedildiğiIie delalet etmez. Çünkü hadiste anılan ayda Nebi
(s.a.v.), Arap topluluklarından bir topluluk aleyhinde beddua etmiş. sonra
beddua etmeyi terketmiştir. Hadisten kasdedilen mana Nebi (s.a.v.)'in
müşriklere beddua etmeyi bırakmasıdır. Yoksa, Kunut okumayı tamamen bırakması
değildir."
Bu duruma göre
hadisin: ثم
ترك ‘sonra terketti’ cümlesinin manası: "Sonra
beddua etmeyi bıraktı." demektir.
Hakim ve Darekutni'nin müteaddit yollarla yaptıkları rivayetlere göre
Enes (r.a.) şöyle demiştir:
"Nebi
(s.a.v.), bir ay Kunut okuyup müşriklere beddua etti. Sonra bıraktı. Sabah
namazında ise dünyadan ayrılıncaya kadar Kunut okumaya devam etti."
Sabah namazında
Kunut okunmaz diyen Hanefi alimleri buraya mealini aldığım ve Hakim ile
Darekutni'nin rivayet ettikleri hadisin senedIerinin zayıf olduğunu söylemişler
ve babımızda geçen yukarıdaki hadisin ثم ترك cümlesini zahir olan ‘sonra
terketti’ manasına göre kabul etmişlerdir. Yani Nebi (s.a.v.) sonradan Kunut
okumayı terketti.
Nebi
(s.a.v.)'in farz namazlarda Kunut okuması ile ilgili olarak Enes (r.a.)'den
müteaddit ve muhtelif rivayetler mevcuttur. Bazı rivayetlere göre Nebi (s.a.v.)
vefat ediriceye kadar sabah namazında Kunut okumaya devam etmiş, diğer bazı
rivayetlere göre yalnız bir ay Kunut okumuştur. Bu nedenle Hafız, et-Telhis'de:
Enes (r.a.)'den Kunut'la ilgili yapılan rivayetler muhteliftir.' Bunları delil
göstermemek gerekir, demiştir.
EI-Hediy yazarı
ise: Enes (r.a.)'den rivayet edilen hadislerin tümü sahihtir. Aralarında
ihtilaf yoktur. Kunut'un bir ay okunduğuna dair rivayetlerden maksat, bazı
müşriklere yapılan bedduanın bir ay sürdüğü ve sonra, terkedİldiğini
belirtmektir. Nebi (s.a.v.)'in dünyadan ayrılıncaya kadar Kunut'a devam
ettiğine dair riyayetler ise rüku'dan kalkınca Nebi (s.a.v.)'in hamd, sena
zikir ve duada bulunduğunu ifade ederler, demiştir.
Hadiste geçen
"Hayy" kelimesi topluluk ve cemaat demektir. Bunun çoğulu ''Ahya''
dır.
Nebi
(s.a.v.)'in bir ay süre ile aleyhIerinde beddua. ettiği Arap topluluğunun
kimler olduğu ve beddua'ya sebep olan olay Buhari'nin yine Enes (r.a.)'den
rivayet ettiği şu mealdeki hadisten anlaşılıyor;
(Beni Süleyman
kabilesinin birer kolu olan) Ri'l. Zekvan ve Useyye, kendi düşmanlarına karşı
Nebi (s.a.v.)'den yardım istediler. Nebi (s.a.v.) de, 'zamanlarının (Kur'an)
okuyucuları' diye adlandırdığımız yetmiş kişilik Ensarileri onların yardımına
gönderdi. Bu sahabiler. gündüz oduI). toplayıp rızıklarını temin ederler.
geceleyin de ibadetle meşgul olurlardı. bu zatlar gidip nihayet Maune kuyusunun
yanına varınca. yardıma çağıran söz konusu müşrikler bunları haince katledip
büyük zulüm ettiler. Acı haberi duyan Nebi (s.a.v.) bir .ıy süre ile sabah
namazında Ri'l. Zekvan. Usayya ve Beni Lihyan topluluklarına beddua etti. Enes
(r.a.) demiştir ki: Biz (şehid edilen) bu sahabiler hakkında inen:
«Bizim
Rabbimize kavuştuğumuzu, O'nun bizden razı olduğunu ve bizi memnun ettiğini
bizden. kavmimize tebliğ ediniz.» ayeti okuduk. Sonra bu ayet neshedildi. Kunut
duasının okunmasına başlamaya bu olay sebep oldu."
SABAH NAMAZINDA
KUNUT OKUNUP OKUNMIYACAĞI HUSUSUNDAKİ DÖRT MEZHEB'İN GÖRÜŞÜ:
Bu hususta geniş
izahat 117 ve 120 nolu bablarda verilmiştir. Burada özetle şunu ifade edeyim;
1- Ebu Hanife,
Ahmed ve diğer bazı alimlere göre sabah namazında Kunut yoktur.
2- Şafii'ye
göre sabah namazının ikinci rek'atında rüku'dan sonra Kunut okumak sünnettir.
3- Malik'e göre
rüku'dan önce Kunut okunur.
Bu zatların
hepsinin delilleri malumdur. Hadis kitablarının şerhlerinde uzun uzadıya
anlatılmıştır.
Müslümanların
başına bir musibet geldiğinde, ilim ehlinin ekserisince bütün vakit
namazlarında Kunut okumak meşrudur. Musibet olmadığında öğle, ikindi, akşam ve
yatsı farzlarında Kunut okunmaması hususunda ittifak vardır. Musibet yokken
sabah namazında Kunut okunup okunmayacağı hususundaki ihtilaf ise yukarıda
zikredilmiştir.